Lotje de kat deel 4

Lotje de kat deel 4 Foto: Andrew*Evans

miriam-van-broekhuizen Blogpost door: miriam-van-broekhuizen
Geplaatst op: 13-04-2012 om 16:42

Mijn groepje leerlingen in mijn klas zijn stuk voor stuk heel bijzonder. In het Speciaal Basisonderwijs zijn veel kinderen te vinden met stoornissen in het autistisch spectrum. Zonder deze kinderen te labelen is het wel handig om handvatten te hebben hoe daarmee om te gaan. Justin is een jochie dat al sinds de kleuterklas op onze school zit. Een bijzonder jochie. In zijn jonge jaren was het vaak een boze kleuter, die zich niet begrepen leek te voelen. Oh, wat vond hij het lastig om om te gaan met zijn emoties! Allereerst al het voelen ervan, het herkennen. Dan het erkennen, het mogen ervaren van alle emoties. En juffen verwachten ook dat je ze uit, deze emoties... Maar wat een ontwikkeling heeft dit ventje al meegemaakt. 

Op een gegeven moment zaten we met z’n allen in de kring. Altijd een heerlijke start van de dag. Afgelopen weken hebben we vaak gepraat over de dood; de dood maakt immers deel uit van het leven. Voor Justin is de ene dag zeker niet de andere. Het hierboven beschreven kringmoment was er één van vreugde en blijdschap! Justin zat te stralen op zijn stoel: zijn Minoes was geboren! Met het hele gezin hebben ze de bevalling van mamapoes meegemaakt; het duurde niet lang meer of Minoes mocht met Justin en zijn broer mee naar huis! Wat zouden Justin en zijn broer lekker gaan knuffelen met haar. Samen met mama hadden ze al een bezoekje aan de winkel gebracht, om allerlei spulletjes te kopen voor Minoes. Een lekker plekje om te slapen, een voerbakje. 'En', vroeg ik aan Justin."Maak je ook een geboortekaartje voor Minoes? Die sturen mensen vaak bij geboorte en ook bij overlijden" 'Maak je ook een geboortekaartje voor Minoes? Die sturen mensen vaak bij geboorte en ook bij overlijden'. Daar moest Justin nog even over nadenken. Dat was nog niet bij hem opgekomen.

Kinderen als Justin hebben behoefte aan een voorspelbare en veilige omgeving. Ze hebben vaak communicatieve en sociale problemen. Het ontwikkelen van sociaal begrip en de sociale intuïtie gaat vaak moeizaam. Ze voelen zich vaak onzeker en angstig. Ook denken ze vaak rechtlijnig. Zo ook die ochtend in de kring. Hoe rechtlijnig bleek de volgende ochtend, zittend in de bus, op weg naar onze wekelijkse zwemles. De volgende ochtend waren we meteen aan het werk gegaan. Justin keek een beetje stilletjes voor zich uit. Ik stond al even aan zijn tafeltje, had hem al gevraagd of hij een beetje verdrietig was. Justin had tijd nodig om antwoord te geven. Een aai over de bol is wat kinderen als Justin niet altijd even prettig vinden. Voorzichtig legde ik mijn hand op zijn schouder. Hij keek ernaar, bleef bewegingsloos zitten. We vervolgden de les. De pauze kwam erachteraan; samen wat eten en drinken, voor we naar buiten zouden rennen. Justin hield zich afzijdig van de andere kinderen. Ik benoemde naar de anderen toe, die vroegen wat er was met Justin, dat hij verdrietig was. 'Laat hem maar even'. Na de pauze verzamelden we onze zwemtassen en jassen. 'Zal ik naast je komen lopen, Justin?' Hij knikte, vond het zelfs oké dat ik zijn hand vastpakte. Glazige oogjes, rode wangen. Ieder zocht zijn plekje in de bus. Ik zat vlak naast Justin. Hij ging liever alleen zitten. Uiteindelijk kwam het hoge woord eruit... Poeki is dood.

Kinderen als Justin zijn beperkt in hun vermogen zich op anderen te richten. Het sturen van eigen gedrag in sociale situaties is moeilijk te sturen. Ze ontwikkelen zich stap voor stap, krijgen vaardigheden aangereikt om aan te leren. Het werkelijke voelen en ervaren van zulke heftige emoties is gecompliceerd. In mijn groep hebben we vaak stilgestaan bij dagelijkse emoties, ook het verschil in intensiteit van eenzelfde emotie. Maar zoals al verteld, zijn we regelmatig in gesprek rondom ons thema de dood. Voor iedereen is leven loslaten. Het begint al jong, als je mama even de kamer uitgaat. Je leert al vroeg dat afscheid nemen bij het leven hoort. Dus ook de dood hoort erbij... Maar hoe kun je vrolijk en onbezorgd leven in het besef dat je ooit dood zult gaan?

"Niet degene met de meeste jaren heeft het meest geleefd, maar degene met de rijkste ervaring"
Jean-Jacques Rousseau (filosoof en schrijver)

Het zou wel wat gewoner mogen zijn om te praten over de dood. Je kan er beter mee omgaan als je weet en accepteert dat de dood deel uitmaakt van het leven. Veel mensen vinden het moeilijk om erover te praten, ze vinden het vaak eng. Maar kinderen kunnen er heel puur over vertellen; ze stellen vragen, delen gevoelens. Ze kunnen echter niet lange tijd met het verlies bezig zijn. De spanningsboog is korter. Het verdragen van de pijn kunnen kinderen niet, ze missen vaak het vermogen om de pijn te verdragen. Daardoor komt het dat ze soms jaren bezig zijn met het verlies. Het ene moment zijn ze intens verdrietig, het andere moment staan ze op de trampoline, spelen vrolijk op straat. Kinderen weten hoeveel pijn ze kunnen verdragen, ze schakelen het uit als de grens bereikt is. Het maken van plezier is een overlevingsstrategie. Het is zelfs een normaal kinderlijk patroon van uitleven en beleven. Kinderemoties kunnen echter wel heftiger en explosiever zijn dan die van volwassenen. Kinderen mogen van ons (ouders, leerkrachten en opvoeders) leren welke emoties er ook zijn en hoe je ze ook uit, dat ze leren dat gevoelens niet goed of slecht zijn, dat ze geuit dienen te worden, en niet opgekropt.

Voor Justin was het onmogelijk de verschillende emoties tegelijkertijd te ervaren. Tijdens dezelfde bevalling van mamapoes zag Minoes het levenslicht, terwijl dit voor Poeki niet zo heeft mogen zijn. Dit kon hij niet rijmen. Het ene moment intens gelukkig met het nieuwe leven. De andere dag pas de emotie kunnen erkennen, herkennen en uiten van het vreselijke verlies van Poeki. Wat een tegenstrijdigheden. Daar moest Justin loslaten wat dierbaar is, en leren leven met verlies tegelijkertijd. Hoeveel kan je aan? Justin had zijn manier gevonden... Zijn manier om hiermee om te gaan. De ene dag intens genietend van nieuw leven, de andere dag intens verdrietig omdat hij en zijn gezin hebben moeten loslaten wat dierbaar is.

Het branden van een kaars staat symbool voor het brengen van licht in duistere dagen. Met het branden van een kaarsje stuur je een beetje licht, warmte en liefde naar degene die je zo liefhebt.






 

Plaats een reactie

Zelf een opmerking of een tip? Plaats hier je comment en geef jouw advies!

 



captcha

Andere columns van miriam-van-broekhuizen